Column: Russische spierballen

Na een bijna vlekkeloze propagandashow tijdens de Olympische Spelen in Sotchi weten de Russen opnieuw de aandacht op zich te vestigen. De situatie in de Krim zet alle verhoudingen weer op scherp en dus wordt van alle kanten spierballentaal gebruikt. De reactie van de Europese Unie en de Verenigde Staten op de Russische bemoeienis met de Oekraïne, lokt weer tegenreacties uit van Poetin. En zo lopen de spanningen op.

Nu ben ik geen politiek analist, dus daar hou ik me ver van, maar een sanctiemiddel dat Rusland zou kunnen inzetten is het blokkeren van de aanvoer van aardgas naar Europa.

Om even het geheugen op te frissen: het zou niet de eerste keer zijn dat de gasstroom naar Europa wordt afgesneden vanwege spanningen in de Oekraïne. In de winter van 2009 draaide de Oekraïense TSO Naftogas de gaskraan naar Europa dicht vanwege financiële conflicten met Gazprom. Oekraïne krijgt al sinds jaar en dag goedkoper gas van de Russen en onderhandelingen over een nieuwe prijs liepen niet geheel soepel. Bovendien waren er volgens de Russen nog wat onbetaalde rekeningen. Omdat een belangrijke aanvoerlijn naar Europa over Oekraïens grondgebied loopt, werd deze tijdelijk afgesneden om de Russen op andere gedachten te brengen. De helft van het gas dat in Europa wordt gebruikt gaat over Oekraïens grondgebied, dus als dat wordt geblokkeerd hebben met name Duitsland, Italië en Frankrijk een probleem. Nu is de levering naar Europa uitgebreid met de North Stream-pijleiding, dus is het risico op afsluiting gedaald. De vraag is alleen of Rusland de gaslevering gaat inzetten als politiek pressiemiddel. Richting Oekraïne lijkt dit namelijk al te gebeuren. De Russen zeggen de goedkope levering van aardgas aan de Oekraïne per direct te stoppen. Ook willen ze dat de achterstallige rekeningen betaald worden.

Veel spierballentaal dus. Het is dan ook de vraag of Poetin en zijn Doema ook Europa onder druk gaan zetten. Ongeveer een derde van het Europese aardgas komt immers uit Rusland. Tot nog toe lijkt dat echter geen handige zet. Er is immers een grote wederzijdse afhankelijkheid. Zo’n zeventig procent van de exportinkomsten van Rusland komt immers uit de aardgashandel. Een kat in het nauw maakt rare sprongen, dus niets is zeker. Gelukkig kon minister Dijsselbloem ons geruststellen: de Nederlandse gasvoorraden zitten dankzij de milde winter bomvol. Misschien dat we ons toch meer moeten gaan concentreren op andere leveranciers. Krijgen we dan toch schaliegas uit de VS?

David van Baarle