Energietransitie vereist samenwerking stroom- en gasnet

De landelijke netbeheerders TenneT en Gasunie publiceren hun Infrastructure Outlook 2050. Dit is de eerste gezamenlijke studie naar hoe het energiesysteem in Nederland en Duitsland in de toekomst goed kan blijven functioneren. Uit het onderzoek blijkt dat de bestaande elektriciteits- en gasinfrastructuur in Nederland en Duitsland een cruciale rol blijven spelen voor het behalen van de klimaatdoelstellingen van Parijs.

Om de betrouwbaarheid van het energiesysteem te borgen, is wel een nauwe samenwerking tussen beide infrastructuren nodig. Alleen door de twee systemen meer te integreren kunnen de groeiende schommelingen in de productie van zonne- en windenergie worden opgevangen. Het onderzoek van Gasunie en TenneT laat voor het eerst ook in verschillende scenario’s zien hoe de energievoorziening van de toekomst zich verder kan ontwikkelen.

De bestaande elektriciteits- en gasinfrastructuur spelen een cruciale rol in het energiesysteem van de toekomst. Elektriciteit en gas vullen elkaar goed aan. Rechtstreeks transport van elektriciteit naar die sectoren waar elektrificatie haalbaar is, blijft de beste optie. Voor de overige sectoren kunnen (duurzame) gassen, zoals (groene) waterstof, uitkomst bieden.

Opslag

De mogelijkheden voor de opslag van elektriciteit nemen tot 2050 verder toe. Alleen gasopslag is vanwege de veel grotere volumes een oplossing voor seizoensgebonden opslag. Hiermee kunnen langere perioden van koude (hoge vraag) en weinig elektriciteitsproductie door zon en weinig wind – worden opgelost.

Waterstof

Waterstof kan een belangrijke rol gaan spelen in het toekomstige energiesysteem. Veel waterstof wordt dan gemaakt uit (overschotten) van zon- en windenergie, ook wel power-to-gas (P2G) genoemd. Het is wél van belang dat er P2G-installaties dichtbij duurzame elektriciteitsproductie geplaatst worden. Hiermee kunnen forse uitbreidingskosten van het elektriciteitsnet worden voorkomen.

Groei elektriciteitstransport

Alle scenario’s laten een sterke groei zien in de behoefte aan elektriciteitstransport, door elektrificatie van de markt en door duurzame opwekking van energie. Dit zal uiteindelijk leiden tot een aanzienlijke toename van het gebruik van hoogspanningsnetten. Om overbelasting te voorkomen is uitbreiding van de netten voor elektriciteitstransport noodzakelijk.

Voor een succesvolle energietransitie zien TenneT en Gasunie twee voorwaarden:

De politieke bereidheid om nieuwe elektriciteitstransportlijnen aan te leggen om de voorspelde groei van de vraag van de eindgebruikers en de totstandbrenging van een duidelijk ondersteunend regelgevend kader te ondersteunen;

Het creëren van een duidelijk ondersteunend regelgevend kader voor de integratie van P2G-installaties (waterstof) in het systeem om de noodzakelijke flexibiliteit aan het systeem toe te voegen én de totale kosten voor netuitbreidingen tot een minimum te beperken.

Vervolgstappen

De Outlook 2050 is een initiatief in het kader van het ontwerp-Klimaatakkoord. Naar aanleiding van de Outlook 2050 zullen Gasunie en TenneT ook de volgende stappen zetten om met regionale netbeheerders om een geïntegreerd infrastructuuronderzoek 2030-2050 uit te voeren. Deze integrale Infrastructuurverkenning 2030 – 2050 ligt ook als één van de afspraken in het ontwerp Klimaatakkoord vast. Dit onderzoek moet in 2021 beschikbaar zijn. Het zal meer duidelijkheid geven de ontwikkeling van de vraag naar elektriciteit en gassen. In het onderzoek worden de bevindingen uit de Regionale EnergieStrategieën (RES) meegenomen.